Định Nghĩa từ Kinh Điển
Trong Tương Ưng Bộ Kinh (Saṃyutta Nikāya), đức Phật dạy:
“Này các Tỳ kheo, vị A-la-hán đã đoạn tận mọi phiền não, đã giải thoát hoàn toàn, đã chứng đắc Niết-bàn. Vị ấy đã hoàn thành viên mãn con đường tu tập.”
Ý Nghĩa
A-la-hán (Arahant) có nghĩa là “Vô sanh” - không còn tái sinh. Đây là quả vị cao nhất trong bốn thánh quả, đánh dấu sự hoàn thành viên mãn trên con đường giải thoát.
Đặc Điểm
1. Đoạn Trừ
- Tất cả kiết sử
- Mọi phiền não
- Vô minh hoàn toàn
2. Thành Tựu
- Đoạn tận mọi lậu hoặc
- Giải thoát hoàn toàn
- Chứng đắc Niết-bàn
3. Trí Tuệ
- Thấy rõ chân lý
- Hiểu rõ vô thường
- Trí tuệ viên mãn
Phương Pháp Tu Tập
1. Chuẩn Bị
- Đã chứng đắc A-na-hàm
- Tiếp tục tu tập giới định tuệ
- Phát triển thiện căn
2. Thực Hành
- Tu tập Bát Chánh Đạo viên mãn
- Quán chiếu Tứ Diệu Đế sâu sắc
- Phát triển Tứ Niệm Xứ miên mật
3. Điều Kiện Chứng Đắc
- Đã đoạn trừ năm hạ phần kiết sử
- Đoạn trừ năm thượng phần kiết sử
- Đoạn tận vô minh
Dấu Hiệu Chứng Đắc
1. Về Tâm
- Tâm thanh tịnh viên mãn
- Không còn phiền não
- Giải thoát hoàn toàn
2. Về Trí Tuệ
- Thấy rõ chân lý
- Hiểu rõ vô thường
- Trí tuệ viên mãn
3. Về Đời Sống
- Đạo đức trong sạch
- Không còn tham ái
- An lạc viên mãn
Lợi Ích
1. Đối Với Bản Thân
- Giải thoát hoàn toàn
- Chứng đắc Niết-bàn
- Không còn tái sinh
2. Đối Với Người Khác
- Làm gương sáng
- Hướng dẫn tu tập
- Lợi lạc chúng sinh
3. Đối Với Đạo Pháp
- Duy trì chánh pháp
- Chứng minh đạo quả
- Truyền bá giáo lý
Kết Luận
A-la-hán là:
- Quả vị cao nhất
- Vô sanh
- Giải thoát hoàn toàn
Để chứng đắc cần:
- Tu tập miên mật
- Đoạn tận mọi phiền não
- Phát triển trí tuệ viên mãn