Bệnh (Byādhi - Sự Bệnh Tật)

Trong Tứ Diệu Đế (Cattāri Ariyasaccāni), Bệnh (Pali: Byādhi) là một biểu hiện phổ quát và không thể tránh khỏi của Khổ (Pali: Dukkha - sự bất toại nguyện, đau khổ) đối với mọi chúng sinh trong vòng luân hồi.

Định Nghĩa

Đức Phật đã liệt kê Bệnh là một phần căn bản của khổ trong bài thuyết pháp đầu tiên của Ngài, Kinh Chuyển Pháp Luân (Dhammacakkappavattana Sutta, SN 56.11):

“Này các Tỳ kheo, đây là Khổ Thánh đế: Sanh là khổ, già là khổ, bệnh là khổ (byādhipi dukkho), chết là khổ, sầu bi khổ ưu não là khổ, oán gặp nhau là khổ, ái biệt ly là khổ, cầu không được là khổ. Tóm lại, năm thủ uẩn (pañcupādānakkhandhā) là khổ.”

Mặc dù không có một định nghĩa chi tiết về các loại bệnh trong SN 12.2 như đối với Lão, Byādhi được hiểu là mọi trạng thái đau đớn, khó chịu, suy yếu về thể chất hoặc tinh thần làm gián đoạn sự khỏe mạnh bình thường.

Tại sao Bệnh là Khổ (Byādhi pi Dukkho)?

Bệnh tật là khổ vì nhiều lý do:

1. Đau đớn thể xác: Hầu hết các bệnh tật đều đi kèm với cảm giác đau đớn, khó chịu, mệt mỏi về thể chất.
2. Phiền não tinh thần: Bệnh tật thường gây ra lo lắng, sợ hãi, buồn chán, bất an về tình trạng sức khỏe và tương lai.
3. Hạn chế hoạt động: Bệnh làm suy yếu cơ thể, hạn chế khả năng làm việc, sinh hoạt, và tận hưởng cuộc sống.
4. Sự phụ thuộc: Khi bệnh nặng, người bệnh có thể phải phụ thuộc vào người khác trong việc chăm sóc, gây ra cảm giác bất lực.
5. Nhắc nhở về Vô thường và Mong manh: Bệnh tật là một lời nhắc nhở mạnh mẽ về tính vô thường (anicca) của thân thể, sự mong manh của sức khỏe và sự không thể tránh khỏi của già và chết.

Vị trí trong Giáo Lý

• Là yếu tố thứ ba được liệt kê trong Khổ Thánh Đế (Dukkha Ariyasacca) của Tứ Diệu Đế (SN 56.11).
• Không phải là một mắt xích trực tiếp trong Thập Nhị Nhân Duyên (Paṭiccasamuppāda), nhưng bệnh tật là một hệ quả tự nhiên và phổ biến phát sinh từ Sinh (Jāti) và sự tồn tại của thân Ngũ Uẩn (Pañcakkhandha) vốn chịu sự chi phối của vô thường và khổ.