Lục Ba La Mật (Ṣaṭ Pāramitā)

Định Nghĩa từ Kinh Điển

Trong Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa Kinh (Mahāprajñāpāramitā Sūtra), đức Phật dạy:

“Này Xá-lợi-phất, Bồ Tát muốn đạt được Vô Thượng Chánh Đẳng Chánh Giác phải tu tập viên mãn sáu ba-la-mật.”

Sáu Ba La Mật

1. Bố Thí Ba La Mật (Dāna Pāramitā)

“Này thiện nam tử, Bồ Tát thực hành bố thí không thấy có người cho, không thấy có vật cho, không thấy có người nhận.”

Ý Nghĩa

• Cho tặng vô điều kiện
• Không cầu báo đáp
• Tam luân không tịch

Ba Loại Bố Thí

1. Tài thí

   • Của cải vật chất
   • Tiền bạc tài sản
   • Nhu yếu phẩm

2. Pháp thí

   • Giảng dạy Chánh pháp
   • Chia sẻ kiến thức
   • Hướng dẫn tu tập

3. Vô úy thí

   • An ủi người khổ
   • Cứu giúp nguy nan
   • Tạo sự an tâm

2. Trì Giới Ba La Mật (Śīla Pāramitā)

“Này thiện nam tử, Bồ Tát trì giới không thấy có giới để giữ, không thấy có người giữ giới, không thấy có sự phạm giới.”

Ý Nghĩa

• Sống đời đạo đức
• Giữ gìn giới luật
• Không chấp trước

Phạm Vi

1. Nhiếp luật nghi giới

   • Ngũ Giới
   • Bát Quan Trai
   • Thập Thiện

2. Nhiếp thiện pháp giới

   • Tu tập thiện pháp
   • Phát triển công đức
   • Tăng trưởng đạo tâm

3. Nhiêu ích hữu tình giới

   • Lợi lạc chúng sinh
   • Phương tiện thiện xảo
   • Tùy duyên hóa độ

3. Nhẫn Nhục Ba La Mật (Kṣānti Pāramitā)

“Này thiện nam tử, Bồ Tát tu nhẫn nhục như đất, không thấy có người mắng chửi, không thấy có người đánh đập.”

Ý Nghĩa

• Chịu đựng nghịch cảnh
• Không sân hận
• Tâm bình an

Ba Loại Nhẫn

1. Sinh nhẫn

   • Chịu đựng khổ não
   • Vượt qua bệnh tật
   • Đối mặt khó khăn

2. Pháp nhẫn

   • Thấu hiểu giáo pháp
   • Tin sâu nhân quả
   • Chấp nhận chân lý

3. Vô sinh pháp nhẫn

   • Thấu suốt thật tướng
   • Không sinh không diệt
   • Thực tại như thị

4. Tinh Tấn Ba La Mật (Vīrya Pāramitā)

“Này thiện nam tử, Bồ Tát tinh tấn như lửa cháy, không thấy có sự mệt mỏi, không thấy có sự giải đãi.”

Ý Nghĩa

• Nỗ lực không ngừng
• Kiên trì tu tập
• Không thối chuyển

Ba Loại Tinh Tấn

1. Giáp trụ tinh tấn

   • Phát khởi đại nguyện
   • Mặc áo giáp nhẫn
   • Vững tâm bồ đề

2. Nhiếp thiện pháp tinh tấn

   • Tu tập thiện pháp
   • Tích lũy công đức
   • Phát triển trí tuệ

3. Lợi ích hữu tình tinh tấn

   • Độ sinh không mỏi
   • Cứu khổ ban vui
   • Không ngừng hoằng pháp

5. Thiền Định Ba La Mật (Dhyāna Pāramitā)

“Này thiện nam tử, Bồ Tát tu thiền định như núi, không thấy có tâm loạn động, không thấy có tâm tán loạn.”

Ý Nghĩa

• An trú nội tâm
• Phát triển định lực
• Tâm không tán loạn

Ba Loại Thiền

1. An trú thiền

   • Tứ Thiền
   • Tâm an định
   • Ly dục

2. Dẫn phát thiền

   • Phát khởi thần thông
   • Phương tiện thiện xảo
   • Tự tại trong pháp

3. Lợi ích thiền

   • Lợi mình lợi người
   • Giáo hóa chúng sinh
   • Đồng sự nhiếp

6. Trí Tuệ Ba La Mật (Prajñā Pāramitā)

“Này thiện nam tử, Bồ Tát tu trí tuệ như hư không, không thấy có người trí, không thấy có pháp để chứng.”

Ý Nghĩa

• Thấu suốt thật tướng
• Đoạn trừ vô minh
• Chứng ngộ chân lý

Ba Loại Trí

1. Văn tuệ

   • Học hỏi giáo pháp
   • Nghe chánh pháp
   • Tích lũy tri thức

2. Tư tuệ

   • Quán chiếu suy xét
   • Phân tích thẩm định
   • Hiểu rõ nghĩa lý

3. Tu tuệ

   • Thực chứng chân lý
   • Đoạn trừ phiền não
   • Giải thoát viên mãn

So Sánh với Thập Ba La Mật

1. Điểm Chung

• Đều hướng đến giác ngộ
• Tu tập viên mãn
• Phát triển đạo tâm

2. Điểm Khác

• Số lượng ba la mật
• Phương tiện tu tập
• Truyền thống kinh điển

3. Bổ Sung

• Thập độ chi tiết hơn
• Lục độ tổng quát hơn
• Hỗ trợ lẫn nhau

Kết Luận

Lục Ba La Mật là:

• Con đường Bồ tát
• Phương pháp tu tập
• Đưa đến giác ngộ

Để thành tựu cần:

• Tu tập song hành
• Viên mãn tất cả
• Không chấp tướng