Định Nghĩa từ Kinh Điển
Trong Tăng Chi Bộ Kinh (Aṅguttara Nikāya), đức Phật dạy:
“Này các Tỳ kheo, có năm triền cái này. Thế nào là năm? Tham dục triền cái, sân hận triền cái, hôn trầm thụy miên triền cái, trạo cử hối quá triền cái, nghi triền cái.”
Ý Nghĩa
Năm Triền Cái (Pañca Nīvaraṇāni) là năm chướng ngại tinh thần ngăn cản sự phát triển thiền định và trí tuệ.
Năm Triền Cái
1. Tham Dục Triền Cái (Kāmacchanda)
- Tham luyến ngũ dục
- Dính mắc vào sắc, thanh, hương, vị, xúc
- Không thể an tịnh tâm
2. Sân Hận Triền Cái (Vyāpāda)
- Giận dữ, oán ghét
- Không thể phát triển tâm từ
- Gây tổn hại cho mình và người
3. Hôn Trầm Thụy Miên Triền Cái (Thīna-middha)
- Mê ngủ, dã dượi
- Tâm trí không tỉnh táo
- Không thể quán chiếu
4. Trạo Cử Hối Quá Triền Cái (Uddhacca-kukkucca)
- Bất an, hối hận
- Tâm không an định
- Không thể tập trung
5. Nghi Triền Cái (Vicikicchā)
- Hoài nghi, do dự
- Không tin tưởng vào pháp
- Không thể tiến tu
Phương Pháp Vượt Qua
1. Điều Kiện Chuyển Hóa
- Sống trong môi trường thích hợp
- Thân cận thiện tri thức
- Thực hành chánh niệm
2. Cách Thực Hành
- Quán sát triền cái
- Phát triển đối trị
- Duy trì sự tỉnh giác
3. Dấu Hiệu Thành Tựu
- Tâm thanh tịnh
- Trí tuệ sáng suốt
- Giải thoát phiền não
Lợi Ích
1. Đối Với Bản Thân
- Tăng trưởng phước đức
- Phát triển trí tuệ
- Giải thoát khổ đau
2. Đối Với Người Khác
- Làm gương sáng
- Hướng dẫn tu tập
- Lợi lạc chúng sinh
3. Đối Với Đạo Pháp
- Duy trì chánh pháp
- Chứng minh đạo quả
- Truyền bá giáo lý
Kết Luận
Năm Triền Cái là:
- Chướng ngại tinh thần
- Cần vượt qua để tiến tu
- Nền tảng của sự giải thoát
Để vượt qua cần:
- Tu tập miên mật
- Duy trì sự tỉnh giác
- Phát triển đối trị